مفهوم فضا در معماری
سابقه حضور واژه فضای معماری در حالت کلی آن به زمان جنگ جهانی اول در اروپا می رسد که از آن معمولا برای توصیف کمی یک مکان بهره می گرفتند. مانند فضای بزرگ، فضای کوچک، فضای حجیم و ….. .در آن زمان واژه حجم و توده کاربردی رایج تر داشته است. حجم دارای تعریفی هندسی بوده است که از حرکت سطح در طول یک محور بدست می آید. کاربرد دیگر حجم شکل بنا از بیرون در حالت سه بعدی آن بوده است و توده؛ جنس حجم و تاثیرات بصری آن را مشخص می کرد. واژه های توده کوچک، بزرگ، حجیم و یا دوره سبک، شفاف، سخت و صاف، برخی از کاربردهای این واژه را نشان می دهد (معماریان، 240:1390). پس دیده می شود معماران برای تعریف جسم خود یعنی بنا از عناصر بصری بهره می گیرند. خط، سطح، بافت، حجم و رنگ در تعریف این جسم کمک نموده و در اینجا رابطه ای تنگاتنگ بین دنیای بصری و دنیای معماری به وجود می آید. واژه حجم بیش از آنکه مخاطب را به دنیای معماری نزدیک نماید او را به دنیا ی هندسی و اشکال پیوند می دهد. تنها هنگامی که مخاطب به عنوان انسان وارد این دنیا می شود، حجم بنا با فضای بیرونی آن یکی شده است. پس برای بنا دو وجه قائل می شوند: وجه درونی و وجه بیرونی.
فضا و معماری
وجه درونی فضای داخلی نامیده می شد و آنچه از بیرون دیده می شود فضای بیرونی نام می گرفته است. گوارونی: فضای بیرونی را معادل حجم می داند. حجم با سطوح، لبه ها و ترکیب دیگر احجام تعریف می شود. و این عناصر هستند که آنرا به یک شیء معماری مبدل می سازد (سجادزاده و ارفع نژاد، ۱۳۹۴). انسان اگر داخل یک فضا به مقیاس اتاق قرارگیرد؛ به آن فضا معماری و اگر در یک میدان شهری قرار گیرد؛ به آن فضای شهری گفته می شود و عامل زمان باعث پدید آوردن تجربیات گوناگون و حسهای متفاوت در یک فضا می شوند. نمودار چهار تایی یاد شده ابزاری برای نگاه به معماری از دیدگاه فضایی بوده و محققینی چون زوی و گیدئون و شولتز ؛ به اشکال ذیل از آن بهره جسته اند. زوی: انسان را یک موجود با حرکت پیمایشی در فضا می بیند، فضا تنها با حرکت او تعریف می شود. تاریخ معماری نیز میدانی برای اثبات نظریه حرکت در فضاست. گیدئون: انسان را حرکت کننده در فضا می بیند. اما مانند زوی تاکید بر حذف اهرام ثلاثه یا پارتنون از حوزه معماری ندارد و آنها را بخشی از تاریخ تصور فضایی می بیند. تاریخ برای او اهمیت اساسی دارد و معتقد است هر آنچه بدست می آورد از تاریخ است.
پژوهشگران برتر
مشاوره انجام پایان نامه معماری و شهرسازی
0990-135-4771