باغ ژاپنی
برخی از صاحب نظران از سه الگوي اصلیِ باغ در جهان نام میبرند. الگوي باغ چینی و باغ ژاپنی در کشورهاي حوزة نفوذ فرهنگی چینی مانند تایلند و کره و فیلیپین؛ الگوي باغ ایرانی، که نمونه هایش را در قلمرو و حوزة نفوذ فرهنگ ایرانی، از هند تا اسپانیا، می توان دید؛ و الگوي باغ شمال مدیترانه اي، که در اروپا و قلمرو فرهنگ اروپایی رواج دارد (جلیلی و اکبری، ۱۳۹۴). البته الگوهاي خردتر و محدودتر نیز در زیر هر یک از سه الگوي اصلی وجود دارد. از همین رو، سبک باغسازی ژاپنی نیز در کشور چین شروع شده و به ژاپن آورده شد و در آنجا توسعه و پیشرفت بر روی اینگونه باغ ها صورت گرفت از این جهت بیشتر به این باغ ها، باغ های ژاپنی می گویند (پژواک و همکاران، 1393). جهان بینی ژاپنی ها که مکتب (ذن) در آن دخیل است باعث به وجود آمدن معماری طبیعت گونه باغ ژاپنی شده است. در باغ ژاپنی انسان بدون هیچ برتری جویی نسبت به طبیعت جای خود را پیدا می کند و باعث جلوگیری از آسیب زدن به طبیعت می شود طبیعت در میان ژاپنی ها مقدس می باشد و نباید مورد تجاوز قرار گیرد اما باغ های ژاپن عینا مانند طبیعت نمی باشد و دارای اصول و هماهنگی خاصی است.
باغسازی ژاپنی
قدمت باغ ژاپنی به بیش از پانزده قرن پیش میرسد و در کنار خانه هاي شخصی، معابد، و قلعه هاي قدیمی دیده میشود. البته با توجه به گفته های خانم آهنگر، سبك باغ سازی در خاور دور (چین و ژاپن) بر مبنا و اصول خاصی بنا شده و قدمت تاريخی آن به 2500 سال قبل از میلاد مسیح (در چین) برمیگردد. پرورش گیاهان دارويی و حفظ فضای سبز، برای قرن های متمادی، مبنای فكری و منبع الهام علاقه مندان به طبیعت بوده است. این باغ ها تأثیرات فراوانی از باغ هاي چینی گرفته اند. باغ هاي چینی نیز خود تحت تأثیر آیین هاي بودائیسم و دائوئیسم بوده اند. مبلغان مذهب بودائیسم این سبک باغسازي را به ژاپن بردند (جلیلی و اکبری، ۱۳۹۴). در ژاپن چند شیوة باغسازي وجود داشته است که گاهی به صورت ترکیبی با یکدیگر به کار میرفته اند، زیرا هدف و ساختار کلی آنها یکسان است. یکی از مشهورترینشان باغ های شنی یا باغ های خشک است. این باغ ها در کنار معابد مرافبه ذن ساخته میشود. این آیین ترکیبی است از آیین هاي بودائیسم و دائوئیسم با آیین هاي بومی ژاپن که بر نسبی و تغییر پذیر بودنِ پدیده ها تأکید دارد.
ترکیب
از عناصر موجود در طبیعت به نحو شگرفی استفاده میشود. معمولاً در ترکیب باغهای ژاپنی از ترکیب گیاهان رنگارنگ و متنوع با عناصری همچون پله‌های سنگی، برکههای کم‌عمق، حصارهای سنگی، نرده‌هایی از خیزران (بامبو)، پلهای چوبی و یا سنگی بر فراز برکه‌ها و جزایر مصنوعی آکنده از گل و گیاه استفاده میشود. افكار فلسفی و مذهبی در طول تاريخ خاور دور به نوعی در هنر نیز نهادينه شده است. آن چنان كه پس از ظهور بودا و آشنای هنرمندان با عقايد و افكار فلسفی او، طراحان به طبیعت نزديكتر خود را حس کردند و نمايانگر اين حالات در طرحهای تقلیدی آنها از طبیعت است. يكی از مهمترين اصول فرهنگ اصیل ژاپن، عشق به طبیعت و مظاهر آن است. اين عشق تا بجايی پیش رفته که بسیاری از نمادهای طبیعی، مقدس و الهی شمرده میشوند. باغ ژاپنی از باغ چینی سرچشمه گرفته است اما فلسفه بی نظیر طراحی خاص خود را توسعه داده است. باغهای ژاپنی چكیدهای از منظر طبیعی بودند که از طريق دست ورزی سنگ، گیاهان و آب، نماد فرآيندها و تمجید از طبیعت محسوب میشدند (صالح آهنگر و محبوبی وایقان، ۱۳۹۵).
عناصر متدوال باغ هاي ژاپنی اینها هستند: آب به صورت واقعی یا نمادین. صخره ها یا سنگ ها به صورت زمینه یا ترکیب هاي
گوناگون. یک کوشک یا خانۀ چاي. فانوس معمولاً از جنس سنگ. پلی به جزیره یا سنگ هاي پلکانی. حصاري از پرچین، نرده،
یا دیواري سنتی و گیاهان.