معماری باغ کتاب
کتابخانه ها برای مدت زمان طولانی وجود داشته و به طور سنتی به عنوان مجموعه اطلاعات و خدمات دیده می شوند. کتابخانه ها همیشه نقش بسزایی داشته و افراد را قادر می سازند تا با انواع منابع اطلاعاتی و دانش درگیر شوند. کتابخانه مکانی میباشد که برای حفظ و نگهداری اثرهای مکتوب و غیر مکتوب در طی سال های مختلف توسط بشر جمعآوری شده است و نهادی اجتماعی است که ساز و کار اصلی آن ذخیره کردن حفاظت و گسترش دانش و اطلاعات را فراهم می کند.سازمان جهانی بدون در نظر گرفتن عنوان هر مجموعه سازمان یافته ای از کتاب ها چاپی و یا هرنوع مواد نوشتاری دیداری-شنیداری به منظور سهولت برای استفاده از این موارد و رفع نیازهای مربوطه به آموزشی، اطلاعاتی، تفریحی، آموزشی را فراهم میسازد.
کتابخانه یک مرکز خدماتی است که رسانه را در دسترس کاربران خود قرار می دهد. خدمات اصلی کتابخانه ها ، اعطای وام اطلاعاتی به رسانه ها است. معمولاً اصطلاح معمول کتابخانه جنبه های “جمع آوری” و “ذخیره سازی رسانه” را به دنبال دارد.امروزه کتابخانه هابرای داشتن یک تصویر مدرن و متنوع تر تلاش می کنند. انجام پایان نامه معماری
اهمیت باغ کتاب
باغ ها بوجود آمده اند تا در زمان های مختلف به نیازهای گوناگون بشر پاسخگو باشند و نوع، خصوصیات، اهداف و خدمات آن ها با توجه به نیازهای جوامعی که در خدمت آن ها بوده اند، تعیین شده است .باغ یک مورد غیر تجاری است که فعالیت هایفرهنگی و آموزشی را آغتز و تعدیل می کند (Zahn,2009,p7). هرگاه شرایط و رشد باغها در جامعه ای فراهم آمده آن جامعه مراتب ترقی را یکی پس از دیگری طی کرده و هر زمان که به هر دلیلی باغ ها در کنج انزوا و بی مهری قرار گرفته اند، سیر قهقرایی جامعه هم آغاز گردیده است. باغها انواع مختلفی دارند و هر کدام از آن ها برای رسیدن به هدفی خاص بوجود آمده اند. اما برای انواع باغ ها می توان یک سلسله هدف کلی در نظر گرفت که عبارتند از:
- آموزش
- اطلاع رسانی
- فراهم آوردن امکانات پژوهش
- تعالی بخشیدن به روح و فکر
- ایجاد تفریح و تفنن.
مروری بر سابقه پیدایش باغ های کتاب
در روزگاران گذشته کتابخانه انبار کتاب بود و محلی برای نگهداری و حفاظت از آنها به شمار می رفت.افرادی که به عنوان کتابدار درآن مکان فعالیت می کردند به معنای امروزی کتابدار نمی توان آن ها را تلقی کرد.در آن دوره کتابدار ها فقط نگهبان کتاب بودند واطلاعاتی در رابطه با کتاب ها در اختیار مراجعین قرار نمی دادند و یا دیگران را به کتابخوانی تشویق نمی کردند.اما با تمام ابن موارد امروزه باغ محلی برای اجماع و انتقال فرهنگ و تقویت حافظه به شمار میرفت.
به استناد فرهنگ انگلیسی اکسفورد واژه (باغ) اولین بار در سال 1374 میلادی در زبان انگلیسی به کار رفت و به مکانی اطلاق میشد که در آن کتابها را برای خواندن مطالعه یا مراجعه نگهداری میکنند. از قرن نوزدهم به بعد باغ ساختمان اتاق یا تعدادی اتاق دارای مجموعهای از کتاب ها بود که برای استفاده عموم یا گروهی از مردم و یا اعضای یک جامعه گردآوری میشد و یک موسسه یابنگاهی عمومی بود که مسئولیت نگهداری مجموعه کتاب ها را بر عهده داشت.چنانچه معلوم است در این تعریف بر نگهداری مجموعه تاکید شده و به نقش انسان به عنوان استفاده کننده توجهی نشده است.
کتابخانه در بستر باغ
سازمان جهانی استاندارد کتابخانه را این گونه تعریف میکنند: بدون در نظر گرفتن عنوان، هر مجموعه سازمان یافتهای از کتابها چاپی و ادواریها یا هر نوع مواد نوشتاری یا دیداری- شنیداری، و خدمات کارکنانی به منظور ایجاد تمهیدات و تسهیلاتی برای استفاده از این مواد که برای رفع نیازهای اطلاعاتی، پژوهشی، آموزشی یا تفریحی استفادهکنندگان ضروری است. البته امروزه مجموعه مطالب کتابخانه دیجیتالیسازی شدهاند. تغییر مجموعه کتابهای الکترونیکی، مجلات الکترونیکی، گرایش به باغ کتاب سنتی را دچار تغییر کرده است. انتشارات الکترونیکی قالبهای مختلف و متنوعی از کتاب است.
باغ کتاب امروزی،به استثنای چند مورد،یک موسسه خدماتی به حساب می آید. هدف چنین باغ کتابی این است که وسایل استفاده موثراز منابع و خدمات باغ کتاب را برای استفاده کندگان آن فراهم آورد و آنان را تا حد ممکن به استفاده موثر از منابع و خدمات خود توانا سازد. در عصر حاضر، هر کتابخانه ای به آرامی در حال دیجیتالی شدن است. مجموعه ها، خدمات و زیرساخت های دیجیتال برای پشتیبانی از یادگیری مادام العمر، تحقیقات، ارتباطات علمی و همچنین حفظ و نگهداری دانش ضبط شده ما در باغ کتاب امروزی تشکیل شده است.
باغ کتاب عمدتاً به دلیل سرعت و حجم تغییرات در تکنولوژی، تغییرات سریعی را تجربه می کنند. چنین باغ کتابی امکان دسترسی به مجوعه را به روش باز فراهم می آورد. از چنین باغ کتاب ای انتظار می رود مشتریان بالقوه را به استفاده کنندگان دائم تبدیل کند. مشتری دائم باغ کتاب کسی است که به طور مرتب به باغ کتاب میرود و از روی عادت از آن استفاده میکند.
اصول مشترک در طراحی باغ کتاب کتاب
باغ کتاب، آثار علمی عمومی دیگر ابزار اطلاع رسانی را عرضه می کنند که به طور مستقیم در قفسههای باز دردسترس هستند وجود مجموعههای منظم و جستجوی موضوعی کتب به صورت چاپی و سایر امکانات محدود به باغ کتابهای عمومی بزرگتر می باشند .باغ کتاب های عمومی هیچ گونه وظایف آکادمیک یا اهداف بایگانی هم در آنها وجود ندارد. چنین باغ کتابهایی به راحتی در دسترس عموم بوده و توسط کودکان، نوجوانان و بزرگسالان استفاده می شوند .سطح علمی و انتخاب کتابها و ارائه خدمات در باغ کتاب های عمومی مطابق با نیازهای مراجعین است .باغ کتاب به عنوان یک مرکز برقراری ارتباط برای تمام گروه های جامعه بوده و علاوه بر استفاده از روش های نسبتی فراهم کردن کتاب می تواند دارای بخشهای مطالعه امروزی، بخش پرسش ها و پیشنهادات شهروندان، یک غذا خوری، امکانات گوش دادن موسیقی، اتاق های تفریحی و جلسات، و صندلی های مطالعه برای گروه ها و افراد دیگر باشد.
معرفی فضاهای باغ کتاب و عملکرد آنها
- فضاهای گردش: فضاهایی هستند برای ارتباط بین فضاهای یاد شده و سطوح ساخت(دیوارها و ستونها) پیشبینیمیشوند و عبارتند از گردش افقی و گردش عمودی بین طبقات تأمین فضای کاری در باغ کتابهای دانشگاهی به تعداد دانشجویان و توزیع افراد در هر رشته بستگی دارد، مکان های خاصی همه برای افراد معلول استفاده کنندگان از صندلی چرخ دار و کسانی که از ناحیه چشم آسیب دیدهاند و برای فعالیتهای خاص مطالعهی میکروفیلم و تجهیزات گسترش یافته، کامپیوترهای شخصی و پایانه ها،و ….وجود دارد.
- محل کار: محلهای کار باید ترجیحا در قسمتهای روشن ساخته شوند. Rom – CD بکاربردن امنیت در بخشهای مربوط به استفاده کنندگان باغ کتاب بسیار ضروری است. اقدامات احتیاطی در برابر خطر حریق باید مطابق با آیین نامهها و مقررات ساختمان های دولتی و محلی باشد. نصب سیستم امنیتی در باغ کتاب از سرقت جلوگیری کرده و زمانی که زنگ خطر به صدا در میآید خروجیهای اضطراری توسط قفلهای امنیتی برقی و اتوماتیک بدون نظارت انسان بسته میشوند. به دلیل بارگذاری زیاد طبقات و وضعیتهایی ثابت و بهتر، قسمت بایگانی ترجیحادر زیرزمین قرار میگیرد.
- فضاهای عمومی باغ کتاب: این فضاها در ارتباط با استفاده کنندگان از باغ کتاب بوده و خدماتی را اعم از:
- الف) محل نگهداری کتاب: بسته یا باز
- ب) فضای مطالعه
- ج) فضای امانت
- د) بخش مرجع
- ه) بخش نشریات
- و) بخش تکثیر: بواسطه محدودیت در امانت برخی از منابع
- چ) بخش استراحت: به منظور استقرار مراجعین در آرامش و محیطی غیر رسمی جهت استراحت و بازیابی قوای ذهنی پیش بینی شده است و معمولاً در روبروی قسمت ورودی باغ کتاب قرار گرفته و آخرین نشریات و روزنامه های عمومی بر روی قفسه خاصی در معرض دید هستند.
- ح) سالن اجتماعات
- ف) فضای نمایشگاه
- ق) بخش سمعی و بصری: با استفاده از وسایلی خاص اطلاعاتی را به صورت شنود و مشاهده در اختیار استفاده کنندگان قرار می دهند.
- فضاهای پشتیبانی: به منظور ارائه یکسری خدمات از قبیل حفظ و نگهداری و ابنیه، تاسیسات ، تجهیزات و امور رفاهی اعم از نمازخانه، بوفه و رستوران و رختکن و آبدارخانه و پارکینگ و غیره.
باغ کتاب تهران
مساحت : 65000 متر مربع
سال ساخت : 2017
معمار : سام طهرانچی
مشخصات باغ کتاب تهران
این مرکز فرهنگی و هنری در زمین های عباس آباد به عنوان یکی از باغ های باغستان شمالی قرار دارد. این باغ از سمت شمال به باغ جواهرات و باغ فرهنگ، از سمت غرب به باغ نمایش و هنر، از سمت جنوب به بزرگراه همت و از سمت شرق به باغ دانش و میدان فرهنگ محدود می شود. در طی گذشت سالیان متمادی محل گذر سواره کتابخانه ملی، زمین این باغ را به دو قسمت تقسیم کرده، بنابراین در طرح جامع اراضی عباس آباد این گونه تصمیم گرفته شد که این ترانشه که دارای ارتفاعی بین ۵ الی ۱۰ متر است، با ساخت بنای باغ کتاب اصلاح شود که در طرح ارائه شده قرار بر آن شد تا همه خرابی های گذشته و کنونی تپه ها با ساخت ساختمان با بام سبز اصلاح شود(طرح جامع اراضی عباس آباد، ۱۳۸۸).
تاریخ طراحی و ساخت این پروژه بین سالهای ۱۳۸۶-۱۳۹۶ میباشد طراحی باغ کتاب تهران از یک کانسپت مرکزی شکل گرفته و فضایی برای گفتگو تبادل و ایجاد حس مطالعه ایجاد شده است. ایده مجموعه همگانی یک تکنیک برای همه افراد جامعه بوده تا ایده باغ کتاب را به باغ پرورش و تعلیم ذهن در یک مجموعه به شکوفایی رساند. رساله باغ کتاب به وسیله شرکت هسته طراحی شد و در منطقه ۳ تهران به اجرا رسید. این مرکز هنری و فرهنگی در زمینی به مساحت ۱۵ هزار متر مربع در بخشی از عباس آباد قرار گرفته و در جوار بناهای تأثیر گذاری از جمله: باغ موزه دفاع مقدس، کتابخانه ملی، مجموعه فرهنگستان ها و پل طبیعت قرار دارد. باغ کتاب تهران به گونه ای پنجمین ضلع از مجموعه های فرهنگی اجتماعی می باشد. این فضای چند منظوره که دارای محوریت مطالعه و کتاب خوانی می باشد، توانسته است که لقب یکی از بزرگترین مرکز فروش کتاب در جهان را به خود بگیرد. این عنوان برای ایران به عنوان کشوری که سرانه مطالعه اش به اندازه پاورقی یک کتاب هم نیست و در زمینه مطالعاتی جزء ضعیف ترین کشورهای دنیا می باشد ساختن یکی از بزرگترین مراکز فروش کتاب تا حدود زیادی کنایه آمیز است(آرک دیلی).
این باغ طبق کارکردهای زیر طراحی شده است:
1- پیام رسانی حوزه ی کتاب و ایجاد فضایی برای دسترسی به کتاب
2- به عنوان محل دائمی نمایشگاه کتاب تهران
3-ایجاد محلی برای توزیع کتاب توسط محققان، نویسندگان، مولفان، مترجمان و ناشران
4- ایجاد محلی مخصوص برای پرداختن به موضوع هنر ادبی
فضاهایی که برای نمایشگاه کتاب اختصاص یافته اند به طور عمده دارای یازده بخش عمومی، مذهب، علوم
اجتماعی، زبان، علوم طبیعی، فلسفه و روانشناسی کودک و نوجوان ،ریاضیات فن آوری، هنر، ادبیات، تاریخ و جغرافیا
می باشد (طرح جامع اراضی عباس آباد، ۱۳۸۸).
باغ کتاب به چهار بلوک بزرگ تقسیم بندی شده است که به شرح زیر می باشد
بلوک A :دارای عنوان بهارستان است که به طور کامل مختص کودکان و جوانان است.
بلوک B : نام این قسمت خیالستان میباشد فضای دیجیتالی که در آن دیوار ویدیویی و فضاهای خیال انگیزی قرار گرفته اند.
بلوک C : این بخش از فضای باغ کتاب نگارستان نام دارد. این قسمت دارای سالن های نمایش است و در آن
فیلم های سینمایی و اجرای تئاتر نمایش داده میشود. مرکز فروش آثار هنری هم در همین قسمت قرار دارد.
بلوک D : این بخش نام سروستان را به خود اختصاص داده است و مخصوص سالن های گالری، فروش کتاب های بزرگسالان و آثار هنری می باشد.
در طرح این بنا هنر اوریگامی استفاده شده که جادوی کاغذ و تاشدگی زنجیره ای از تکه های یک شکل و نامشابه را به گونه ای خم و تا میکند که انگار تمام آن حجم تاخورده از اول به اندازه کف دست بوده است. در طبقه اول این بنا، سه مرکز علم قرار گرفته است بازیها کم کم با علوم مختلف آمیخته شده و جنبه های شگفت انگیز علم در عرضه ابزار موجود خودنمایی میکنند علومی مانند ،ریاضی فیزیک و شیمی خودشان را در میان بازیهای کودکان قرار دادهاند و دستگاه هایی ساخته شده اند که حس کنجکاوی کودکان را افزایش داده تا ادامه ی چیزی را که روی دستگاه دیده اند را در کتابهای علمی پیدا کنند. با اساس قرار دادن علوم گوناگون در مرکز علم باغ کتاب، فضاهای آموزشی را مهیا کرده که به همراه تعلیم ،کودکان سرگرمی و جذابیت هم برای آن ها فراهم می کند. از دیگر مزیتهای این مجموعه این امر می باشد که حدود ۸۰ مجسمه در فضای باغ کتاب نصب شده که همه این مجسمه ها مرتبط با موضوع کتاب میباشند. برای این امر بسیاری از کتاب های معروف ادبیات ایران و جهان شناخته شده و حدود ۵۰۰ عنوان کتاب که دارای آوازه جهانی بوده یا اثرهای گوناگون انیمیشن و سینمایی با استناد به آنها تولید شده است، در این مکان حضور دارند برای ساخت این مجسمه ها همه نسلهایی که این اثر ها را تجربه کرده اند، مورد توجه قرار گرفته اند. در طراحی فضای باغ کتاب و بخش کودکان تلاش شده تا شخصیتهای این کتاب از داستان بیرون آمده و در کنار ناظران حضور داشته باشند. ساختن خاطره های نسل های قبل در جوار مجسمه ها موجب میشود پدر و مادر ها، داستان این مجسمه ها را برای فرزندان خود تعریف کنند. همیشه در آغاز یک متن نوشته شده وجود داشته که دست
رنج کارگردان ها و فیلمسازان تئاتر قرار گرفته و انیمیشنهای مختلفی از روی آن ساخته شده است. افراد جامعه امروزی پیش از آنکه رابطه ی سینما کتاب و انیمیشن را بدانند به تماشای فیلم می نشینند. یکی از کوشش های موثر در باغ کتاب این امر بوده که از آنجایی که برای آفرینش آثار نمایشی خوب به داستان خوب نیاز داریم، اینک مکانی هست که کتابهایی که دارای محتوای داستانهای خوب میباشد را در دسترس دوستداران قرار میدهد تا به جهت مطالعه ی بیشتر حرکت کنند (www.hamshahrilinks.org).
این مرکز در چند ساختمان بسیار بزرگ خلاصه شده است که هر بخش مربوط به رده سنی خاص و موضوعات مختلفی می باشد. تالارهای باغ کتاب تهران شامل استودیوی پخش تلویزیونی، نمایشگاه های متعدد، سینما، پارک علم و فناوری ،کودکان گالری های هنری سالن تئاتر ، رستوران و کافی شاپ می باشد. بنای باغ کتاب در زیربنایی حدود ۵ هزار متر مربع ساخته شده است که دارای ۵ طبقه و ۱۳ بلوک منفصل و جدا از هم می باشد. رنگ بناها به گونهای است که به وسیله راههای ارتباطی افقی و عمودی به هم اتصال یافتند ۸ بلوک به گالری نمایش آثار، ۳ بلوک به سالن های چند منظوره و آمفی تئاترها و ۲ بلوک به تالار ورودی و فضاهای ارتباطی اصلی اختصاص داده شده است(آرک دیلی).
بام سبز ساختمان ها و سیرکولاسیون درون مجموعه ها دو عامل شکل دهنده فرم ساختمان های می باشند. استفاده بهینه از بافت سبز و حفظ طبیعت پایدار جایگاه ویژه ای در طرح جامع منطقه عباس آباد دارد. به همین دلیل سعی و هدف تیم طراحی این بوده تا پروژه ای در راستای هماهنگی با طبیعت و محیط اطراف مجموعه ارائه دهند. تعبیه بام نقطه عطف باغ کتاب به شمار رفته و ساختارهای مجموعه را تحت تأثیر قرار داده است. در طرح باغ کتاب تهران، بام عملاً به عنوان عنصری که فقط نقش پوشانندگی دارد نیست، بلکه بخشی از طبیعت است و استمرار حرکت را به خوبی نشان میدهد بام سبز بنا به صورت یک پارک فرهنگی عمومی عمل میکند با استفاده از پلکان، قسمت شرقی ساختمان را به دانشگاه میدان فرهنگی و کتابخانه وصل می کند(آرک دیلی).
09333358943