معماری خانه‌های قاجاری
معماری خانه های قاجاری در حجم زیاد، به تعداد و مقیاس دوره صفویه ساخته نشدند؛ در این دوره، همزمان با رشد طبقه ممتاز بازاری، قدرت گرفتن روحانیون و خوانین روستاها، ساختن خانه های شاخص متعلق به متمولین شروع شد بنابراین نقطه اوج معماری قاجاریه که انعکاس دهنده ویژگی های آن است در معماری خانه ها تجلی می یابد که بسیاری از محققین آن را نقطه اوج معماری خانه های ایرانی در پرداختن به فضا می دانند خانه های قاجاری، که نمونه های ارزشمند آنها در سرتاسر شهر اصفهان وجود دارد را از لحاظ ساخت به سه گونه (خانه های دوره اول، دوم، سوم ) تقسیم می کنند که ملاک تقسیم بندی این خانه ها هم زمانی با سه دوره تاریخی قاجار، تفاوت در سازه (که با جایگزینی سقف تخت بجای طاق ها اتفاق می افتد) و تزیینات بسیار پرکار، ظریف با صرف هزینه و زمان بسیار است (قاسمی سیچانی، معماریان؛ 1389: 91).
گونه اول: خانه های دوره اول قاجار
خانه های ساخته شده در این دوره، بسیار شبیه خانه های صفوی و به صورت درونگرا هستند؛ تقارن کلی در نما و پلان دیده می شود معمولاً جبهه اصلی ساختمان در بخش شمالی زمین قرار می گیرد و بخش تابستان نشین مهم تر است. تالار مرکزی معمولاً به شکل چلیپایی با سقف گنبدی به ارتفاع دو طبقه است که دسترسی به آن و اتاق های مجاور توسط دو کفش کن(راهرو) جانبی صورت می گیرد. در کناره های آن دو اتاق معمولاً با ارتفاع یک طبقه (دو طبقه روی هم ) قرار دارند که نقش پشت بند را برای تالار اصلی ایفا می کنند. خط آسمان صاف است، شکل حیاط مستطیل کامل است و معمولاً شکل اتاق ها مستطیلی است از قوس های تیزه دار در نما استفاده می شود؛ در و پنجره ها دو بخشی بوده و دوال افقی (کلاف چوبی ) بین دو قسمت آنها قرار می گیرد. پله ها و ارتباطات عمودی کم اهمیت هستند.
گونه دوم: خانه های دوره دوم قاجاریه
خانه هایی هستند که در دوره دوم حکومت قاجاریه (همزمان با سلطنت ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و تا زمان انقلاب مشروطه) ساخته شده اند و از جریانات حاکم در سیاست، اقتصاد آن دوره تأثیرپذیرفته اند. مهم ترین ویژگی تاریخی، آغاز تأثیرات گسترده و یک جانبه هنر و معماری غرب بر ایران است که با تلفیق معماری سنتی با معماری کلاسیک اروپا همراه است، این تأثیرات ابتدا در تزئینات مشاهده می گردد.