مدرنیسم در دوره پهلوی اول
جریان مدرنیسم بر شهرها، تأثيرات اساسی گذاشت که باید مورد توجه قرار داد که در ایران جریان مدرنیسم فقط یکی از مجموعه فرایندهای تاریخی تأثیر گذار است و ورود اسلام به ایران یکی از مهمترین این جریان شناخته میشود و تبدیل اقتصاد ایران از نظام تهاتری به نظام مبتنی بر پول یکی دیگر از جریانات این مجموعه است.
این فرایندها شکل و سبک زندگی شهر را تغییر دادند و در کنار میراثی از سنتها و فرهنگهای محلی، نهادها ، ارزشها، اقشار و گروههای جدید را ایجاد کردند. متأسفانه، در میان تحقیقات فراوان در مورد فرهنگ و تاریخ ایران پژوهش هایی که در ارتباط با شهرها دارای تحلیل سودمندی باشد، بسیار کم است.
در بیشتر آثار فقط به رویدادها و اشخاص مهم شهرها پرداخته می شود و حتی در این باره هم نسبتاً کم کار شده است. جغرافیداناتی مانند گوب، بناین و خیر آبادی شکل گیری شهرها را مورد بررسی قرار دادند اما به تأثیرات جریان مدرنیسم چندان توجهی نکردهاند.
به عنوان مثال خیر آبادی فقط دو پاراگراف به این موضوع اختصاص داده و اظهار میکند اکنون بیشتر شهرهای سنتی به واسطهی توسعهی شهری جدید درهم شکسته شدند. بلوارهای عریض و مجتمع های مسکونی در بازارها و محلههای مسکونی قدیمی ساخته شدند و عوامل شهری قدیمی مرتبة بدون توجه به اهمیت فرهنگی و شناخت محیط زیست تخریب می شدند.
شهرهای سنتی به عنوان « شهر قدیمی کنار شهرهای جدید قرار گرفتند و عمدتأ فقیران شهری که استطاعت تعمیر منزل خود را ندارند در آنها ساكن هستند.
شهر سنتی با شهر جدید تفاوت چشمگیر دارد شهرهای جدید ملهم از شهرهای قدیمی قرن بیستم میلادی تقلیدی از شهرهای غربی بودند که شاید با محیط و فرهنگی ایران چندان تناسب نداشتند (همان ، ۸۸).