شبکه‌های ارتباطی و زلزله

شبکه معابر، شریان‌های حیاتی و اصلی شهر به حساب می‌آیند. این امر زمانی اهمیت خود را نشان می‌دهد که رخداد طبیعی مثل زلزله به بافت شهر آسیب برساند. در واقع‌ شبکه معابر شهری جزو مهم‌ترین عوامل آسیب‌پذیری مناطق شهری است که دارای ارتباط تنگاتنگی با تأمین فضای فرار و مکان امن در هنگام وقوع زلزله و افزایش کارایی عملیات امداد و نجات پس از وقوع بحران می‌باشد. بنابراین می‌توان چنین بیان کرد که میزان دسترسی بافت هم از نظر پناه‌جویی در هنگام بروز زلزله و هم در زمان امداد پس از زلزله نقش بسیار مهمی در افزایش یا کاهش تلفات ناشی از وقوع زمین لرزه دارد (حسین‌زاده دلیر، خدابخش چاخرلو؛ 1393: 158).

شبکه ارتباطی و کاهش آسیب پذیری

در واقع شبكه‌هاي ارتباطي به عنوان اسكلت سازنده شهر، نقش كاملا كليدي در كاهش آسيب‌پذيري ناشي از زلزله را بر عهده دارند. علاوه بر اين، بستر لازم را براي عمليات مختلف نجات و بازسازي فراهم مي‌نمايد. برعكس در صورت كارائي كم و يا در صورت مسدود شدن هر يك از مسيرها (حتي مسيرهاي فرعي)، ميزان آسيب پذيري را مضاعف مي‌سازد و احتمال دارد بازگشت به وضعيت عادي چندان ميسر نباشد (اصغری زمانی و همکاران؛ 1395: 151). به عنوان مثال، چنانچه فضاهای باز در شهر بخوبی توزیع شده باشند، اما شبکه ارتباطی امکان دسترسی مطلوب به این فضاها را فراهم نسازد، مطلوبیتِ عملکرد این فضاها به شدت کاهش می یابد (عزیزی، همافر؛ 1391: 6).

مفاهیم عمده در آسیب پذیری شبکه معابر

بطور کلی، دو مفهوم عمده كه در آسيب‌پذيري شبكه معابر در هنگام وقوع زلزله مطرح می‌شود “افزونگي” و “انعطاف پذيري” است. افزونگي در حالت كلي جايي است كه در آن مسيرهاي مختلفي بين مبدأ و مقصد وجود دارد. اگرچه بيشتر مسيرها هزينه زيادي دربردارد، ولي از ديدگاه ايمني، شبكه‌هاي افزونه راه فرار بيشتري فراهم مي آورد. بنابراين وقتي راهي غير قابل استفاده باشد، گزينه هاي مختلفي براي فرار وجود خواهد داشت. راهكار ديگر براي كاهش آسيب‌پذيري، محدود كردن مسيرهاي دوراهي و تركيبي در تخليه است،كه منجر به پيوستگي جريان ترافيك براي مردم خارج از محدوده مي شود (شیعه و همکاران؛ 1389: 39).

شبکه‌های ارتباطی و زلزله